حتماً برایتان پیش آمده که بعد از یک حمام طولانی یا شنا در استخر، پوست انگشتان دست و پا چروکیده و حتی کمی تغییر رنگ می کند. اما چرا این اتفاق می افتد؟ این پدیده ظاهراً ساده، حقیقتاً جالب تر از آن چیزی است که فکر می کنید.
پوست؛ یک محافظ طبیعی
پوست، بزرگ ترین عضو بدن ماست و وظایف زیادی دارد. از محافظت در برابر میکروب ها، اشعه های مضر خورشید، مواد شیمیایی و سرما گرفته تا نگهداری رطوبت بدن و احساس لمس، پوست همیشه در حال کار کردن است. جالب است بدانید که پوست حتی به طور طبیعی می تواند از بدن در برابر تغییرات دمایی و شرایط محیطی دفاع کند.
اما چیزی که در مورد چروک شدن پوست انگشتان دست و پا به ویژه پس از شنا در آب عجیب به نظر می رسد، این است که چرا پوست بعد از تماس با آب، چروکیده می شود؟ و چرا برخی افراد این تغییرات را تجربه می کنند، اما برخی دیگر نه؟ پاسخ به این سوالات تا چندین سال معما بوده است، اما حالا علم پیشرفت کرده و پاسخ هایی جذاب دارد.
آب باعث تورم نمی شود!
بسیاری از مردم فکر می کنند که پوست انگشتان دست و پا به دلیل جذب آب دچار تورم و چروک می شود. این یک تصور رایج است، اما تحقیقات علمی نشان داده که این فرضیه درست نیست! در حقیقت، بعد از چندین دقیقه شنا در آب، پوست آب را جذب نمی کند، بلکه پدیده ای که باعث چروک شدن پوست می شود، مربوط به واکنش های عصبی و سیستم خود مختار بدن است.
محققان در دهه ۱۹۳۰ کشف کردند، افرادی دست ها یا انگشتان شان از لحاظ عصبی آسیب دیده، این چروک شدن پوست پس از تماس طولانی مدت با آب اتفاق نمی افتد. این نکته به وضوح نشان می دهد که فقط جذب آب عامل اصلی چروک شدن نیست.
سیستم عصبی چگونه کار می‌کند؟
برای درک بهتر این پدیده، باید کمی درباره سیستم عصبی خود مختار بدن صحبت کنیم. این سیستم به طور غیرارادی و بدون نیاز به تصمیم گیری آگاهانه بدن، مسئول بسیاری از عملکردهای حیاتی است. به عنوان مثال، ضربان قلب، تنفس، انقباض مردمک چشم و حتی تنظیم دما، همه از طریق این سیستم کنترل می شوند.
یکی از مسئولیت های این سیستم، انقباض و انبساط رگ های خونی است. مثلاً زمانی که بدن تحت تأثیر عوامل محیطی مانند دما یا داروها قرار می گیرد، رگ های خونی منبسط یا منقبض می شوند. این انقباض و انبساط ها، نقش زیادی در تغییرات ظاهری پوست دارد.
چرا پوست انگشتان چروک می‌شود؟
بعد از اینکه مدت طولانی در آب می مانیم، به ویژه در آب سرد یا دمای معتدل، رگ های خونی در پوست دست ها و پاها شروع به منقبض شدن می کنند. این انقباض رگ ها باعث کاهش حجم پوست می شود و در نتیجه، چین و چروک های معروف به وجود می آید. این فرآیند مشابه این است که وقتی انگور خشک می شود، حجم آن کاهش پیدا کرده و به کشمش تبدیل می شود.
محققان همچنین کشف کرده اند که این انقباضات رگ های خونی باعث تغییر رنگ پوست می شود، به ویژه در افرادی که پوست روشن تری دارند. این تغییر رنگ به دلیل باریک شدن رگ ها و کاهش حجم خون در سطح پوست اتفاق می افتد.
چروک شدن انگشتان، فایده ای دارد؟
با وجود اینکه ممکن است چروک شدن انگشتان دست و پا پس از شنا یا حمام کردن کمی عجیب به نظر برسد، باید بدانید که این پدیده می تواند مزایای تکاملی نیز داشته باشد. در واقع، چروک شدن پوست در هنگام شنا در آب به بهبود چسبندگی و دقت در دست گرفتن اشیاء کمک می کند.
زمانی که انگشتان شما چروک می شود، سطح تماس پوست با اشیاء افزایش می یابد و می توانید اشیاء را محکم تر بگیرید. برای مثال، در محیط های مرطوب و لغزنده مانند زیر آب، داشتن پوست چروکیده به شما کمک می کند که کمتر سر بخورید و راحت تر حرکت کنید. این ویژگی احتمالاً در طول تکامل انسان به طور طبیعی به وجود آمده تا به فرد کمک کند در شرایط مرطوب یا لغزنده، کنترل بیشتری بر اشیاء داشته باشد.
چروک شدن انگشتان و آسیب های پوستی
البته این پدیده تنها در شرایط خاصی مثبت است. برای مثال، شنای طولانی مدت در آب باعث آسیب به پوست می شود. زمانی که پوست به مدت طولانی در آب می ماند، لایه های بالایی پوست ممکن است ضعیف شده و در نتیجه، آسیب پذیر تر شوند. این آسیب ها به ویژه در افرادی که در محیط های مرطوب کار می کنند، مانند کشاورزان یا نظامیان، بیشتر اتفاق می افتد. آسیب های پوستی ناشی از این شرایط به سندرم پای غوطه ور معروف است که باعث مشکلات جدی در سلامت پوست می شود.
چگونه از آسیب های پوستی جلوگیری کنیم؟
برای جلوگیری از آسیب های ناشی از پای غوطه ور، بهتر است مدت زمان تماس با آب را محدود کنید و پس از بیرون آمدن از آب، بدن خود را خشک کنید. همچنین استفاده از کرم ها و لوسیون های مرطوب کننده بعد از تماس طولانی با آب به ترمیم و حفاظت از پوست کمک می کند.
نتیجه گیری
در نهایت، چروک شدن انگشتان دست و پا بعد از یک حمام طولانی یا شنا در آب، یک پدیده کاملاً طبیعی است که به بدن کمک می کند در شرایط مرطوب و لغزنده عملکرد بهتری داشته باشد. این ویژگی تکاملی نه تنها به عنوان یک ابزار بقا عمل کرده، بلکه همچنین نشان دهنده پیچیدگی و هوش بدن انسان است. پس دفعه بعد که انگشتان شما چروکیدند، به این فکر کنید که بدن شما چقدر هوشمندانه برای شما کار می‌کند!
آیا شما هم تجربه چروک شدن پوست را بعد از شنا یا حمام طولانی داشته اید؟ نظرات و تجربیات خود را با ما به اشتراک بگذارید تا هم ما و هم کاربران دیگر بتوانیم از تجربیات و نظرات شما استفاده کنیم.
جالب بود ممنونم از اطلاعات خوبی که منتشر کردید.
دوتا سوال دارم، عملکرد پوست دست توی آب سرد و آب گرم چه تفاوتی داره؟ (آیا توی آب سرد زودتر چروک میشه؟ چرا)